Ubezpieczenia obowiązkowe OC rolnika i OC budynków rolniczych
Spis treści
Ubezpieczenie OC rolnika i ubezpieczenie OC budynków rolniczych to dwa filary ochrony prawnej i finansowej gospodarstwa. Obowiązek ich zawarcia wynika z Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Poniżej znajdziesz wyczerpujący artykuł przeznaczony dla właściciela gospodarstwa — prostym językiem, z odwołaniami do przepisów i praktycznymi przykładami
Ubezpieczenie OC rolnika
Co obejmuje OC rolnika?
Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników obejmuje odpowiedzialność cywilną właściciela gospodarstwa rolnego za szkody wyrządzone w związku z posiadaniem i prowadzeniem gospodarstwa, w tym w związku z ruchem pojazdów wolnobieżnych.
Zgodnie z ustawą (m.in. art. 9, art. 50) ochrona dotyczy m.in. szkód polegających na:
• śmierci,
• rozstroju zdrowia,
• utracie, zniszczeniu lub uszkodzeniu mienia osób trzecich.
W praktyce oznacza to, że gdy działalność gospodarstwa (np. prace polowe, obsługa zwierząt, użytkowanie maszyn rolniczych) spowoduje szkodę wobec osoby trzeciej, to roszczenia poszkodowanego reguluje zakład ubezpieczeń, w granicach sumy gwarancyjnej.
Przykład
Rolnik wykonujący prace polowe stracił panowanie nad zaczepionym przyczepą siewnikiem, który zsunął się i uszkodził zaparkowany przy drodze samochód. Ponieważ szkoda powstała w związku z ruchem pojazdu wolnobieżnego użytkowanego w gospodarstwie (a takie pojazdy są objęte ochroną OC rolnika), poszkodowany kierowca może dochodzić odszkodowania od zakładu ubezpieczeń rolnika. Ubezpieczyciel rozpatrzy zgłoszenie, ustali zakres odpowiedzialności i wypłaci odszkodowanie do wysokości sumy gwarancyjnej.
Kto i kiedy musi być ubezpieczony?
Obowiązek zawarcia umowy spoczywa na rolniku — osobie fizycznej będącej w posiadaniu lub współposiadaniu gospodarstwa rolnego (art. 44). Ubezpieczenie obejmuje nie tylko samego rolnika, ale również osoby pracujące w gospodarstwie oraz członków wspólnego gospodarstwa domowego, jeśli to oni wyrządzili szkodę w związku z prowadzoną działalnością (art. 50, art. 51). Polisa działa w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej — a zdarzenia objęte odpowiedzialnością to te, które miały miejsce w tym okresie (art. 9a).
Najczęstsze wyłączenia odpowiedzialności z OC rolnika (kiedy ochrona nie zadziała)
Ustawa w art. 53 precyzuje przypadki, w których zakład ubezpieczeń nie odpowiada i należą do nich szkody:
1) w mieniu, wyrządzone rolnikowi przez osoby pracujące w jego gospodarstwie rolnym lub pozostające z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym albo osobom pozostającym z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub pracującym w jego gospodarstwie rolnym;
2) spowodowane przeniesieniem chorób zakaźnych niepochodzących od zwierząt;
3) w mieniu, spowodowane wadą towarów dostarczonych przez osobę objętą ubezpieczeniem albo wykonywaniem usług; jeżeli wskutek tych wad nastąpiła szkoda na osobie, zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności tylko wtedy, gdy osoba objęta ubezpieczeniem wiedziała o tych wadach;
4) powstałe wskutek uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub zaginięcia rzeczy wypożyczonych lub przyjętych przez osobę objętą ubezpieczeniem OC rolników do użytkowania, przechowania lub naprawy;
5) polegające na utracie gotówki, biżuterii, dzieł sztuki, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i innych;
6) polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środowiska;
7) wynikłe z kar pieniężnych, grzywien sądowych i administracyjnych, a także kar lub grzywien związanych z należnościami wobec budżetu państwa.
Przykład
Pan Jan prowadzi gospodarstwo rolne. Zatrudnił pracownika sezonowego — Marcina — do prac przy magazynie siana i naprawach drobnych. Podczas prac Marcin korzysta z agregatu spawalniczego, którego nie zabezpieczył prawidłowo. Iskrzenie spawarki spowodowało zaprószenie ognia w stogu siana i pożar, który uszkodził przechowywane w niej wyposażenia. Strata w mieniu należącym do Pana Jana to np. zniszczone maszyny stolarskie. Tego typu szkoda nie jest objęta OC rolnika.
Dodatkowo zakład ubezpieczeń może domagać się regresu, jeżeli wypłacone odszkodowanie wynika z umyślnego działania sprawcy lub działania w stanie nietrzeźwości czy po użyciu środków odurzających (art. 58).
Ubezpieczenie OC budynków rolniczych
Co obejmuje ochrona budynków rolniczych?
Ubezpieczenie budynków rolniczych chroni same budynki wchodzące w skład gospodarstwa przed zdarzeniami losowymi. Zgodnie z art. 59–69 ustawy, ochrona obejmuje zdarzenia takie jak: ogień, huragan, powódź, podtopienie, deszcz nawalny, grad, opady śniegu przekraczające normy, uderzenie pioruna, eksplozję, obsunięcie się ziemi, tąpnięcie, lawinę czy upadek statku powietrznego.
Ważne
Polisa dotyczy budynku jako obiektu budowlanego (trwale związanego z gruntem, z fundamentami i dachem) — niekoniecznie jego zawartości.
Kiedy powstaje obowiązek ubezpieczenia budynku?
Obowiązek ubezpieczenia budynku rolniczego powstaje z dniem pokrycia budynku dachem (art. 60). Dotyczy to budynków spełniających definicję budynku rolniczego. Jeśli budynek przestaje spełniać warunki ubezpieczenia, może zostać wyłączony z ochrony, a suma ubezpieczenia obniżona (art. 66).
Jak ustalana jest wysokość odszkodowania?
Wysokość szkody ustala się na podstawie:
• cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń (gdy nie będzie odbudowy, naprawy czy remontu),
• kosztorysu podmiotu wykonującego odbudowę lub remont (odzwierciedlającego rzeczywiste koszty).
Jeśli suma ubezpieczenia była ustalona według wartości rzeczywistej, przy wycenie uwzględnia się także stopień zużycia budynku (art. 68). Zakład ubezpieczeń ma obowiązek corocznej aktualizacji cenników. Dodatkowo przy wyliczaniu odszkodowania można doliczyć do 5% wartości szkody na uprzątnięcie miejsca zdarzenia, a odszkodowanie zmniejsza się o wartość pozostałości, które mogą zostać wykorzystane przy odbudowie (art. 69).
Wyłączenia i ograniczenia odpowiedzialności
Zgodnie z art. 72 nie są objęte ochroną:
1. budynki o stanie technicznym osiągającym 100% normy zużycia,
2. budynki przeznaczone do rozbiórki na podstawie decyzji administracyjnej,
3. namioty i tunele foliowe.
Dodatkowo, zgodnie z art. 73 zakład ubezpieczeń nie odpowiada również za zaistniałe w budynkach rolniczych szkody:
1) wyrządzone umyślnie przez ubezpieczającego lub przez osobę, za którą ubezpieczający ponosi odpowiedzialność lub która pozostaje z ubezpieczającym we wspólnym gospodarstwie domowym;
2) wyrządzone wskutek rażącego niedbalstwa przez osoby, o których mowa w pkt 1;
3) górnicze w rozumieniu przepisów prawa geologicznego i górniczego;
4) powstałe wskutek trzęsienia ziemi.
Przykład
Po gwałtownej burzy z gradem dach magazynu z sianem został częściowo zniszczony, a część konstrukcji uległa uszkodzeniu. Rolnik zgłosił szkodę do zakładu ubezpieczeń. Oceniając zakres szkód ubezpieczyciel uwzględnił kosztorys naprawy dachu i częściową wymianę konstrukcji, a także zastosował wycenę na podstawie obowiązujących cenników. Ponieważ szkoda była spowodowana przez grad i była objęta wykupioną polisą, rolnik otrzymał odszkodowanie odpowiadające kosztom naprawy — do wysokości sumy ubezpieczenia. Natomiast zniszczone wewnątrz magazynu narzędzia i zapasy nie były objęte tą polisą — wymagały odrębnego ubezpieczenia mienia, za co rolnik nie otrzyma odszkodowania.
Przebieg postępowania likwidacyjnego
Postępowanie likwidacyjne odbywa się prawie na tych samych zasadach jak powszechna likwidacja szkód z, również obowiązkowego, OC posiadacza pojazdu mechanicznego. Jeżeli chcesz przeczytać odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania w zakresie postępowania likwidacyjnego to zapraszam do mojego artykułu.