Kiedy i na jak długo przysługuje pojazd zastępczy z OC sprawcy wypadku?
Praktyczne informacje
Spis treści
Wielu poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych nie wie, że w określonych przypadkach przysługuje im pojazd zastępczy z OC sprawcy szkody. W artykule wyjaśniamy, w jakich sytuacjach można skorzystać z tego prawa, a kiedy to uprawnienie nie przysługuje – zgodnie z obowiązującym prawem polskim i orzecznictwem sądowym.
Kiedy nie przysługuje prawo do pojazdu zastępczego?
Zacznijmy od sytuacji, w których poszkodowany nie może liczyć na refundację kosztów najmu pojazdu zastępczego z OC sprawcy:
• Pojazd nadaje się do jazdy, ale poszkodowany rezygnuje z naprawy.
• Poszkodowany dysponuje innym pojazdem w gospodarstwie domowym, np. samochodem żony, męża lub dziecka.
• Poszkodowany prowadzi działalność gospodarczą i ma do dyspozycji inne pojazdy służbowe (np. w ramach prowadzonej wypożyczalni lub floty transportowej).
Odpowiedź na pytanie o przysługujące prawo do pojazdu zastępczego z OC sprawcy uzależniona jest przede wszystkim od tego, czy pojazd po zdarzeniu zachował zdolność do poruszania się po drogach publicznych.
Jeżeli pojazd po zdarzeniu nadaje się do jazdy po drogach publicznych, tj. jest sprawny technicznie i nie zagraża pozostałym uczestnikom ruchu drogowego (w tym nie ma ostrych krawędzi), to pojazd zastępczy przysługuje na czas rzeczywistej i naprawy, ale z uwzględnieniem poniższego:
1) o ile jest to możliwe, części potrzebne do naprawy powinny zostać zamówione przed wstawieniem pojazdu do warsztatu,
2) elementy niezbędne do naprawy, które wymagają uprzedniego pomalowania powinny zostać pomalowane przed wstawieniem pojazdu do warsztatu,
3) naprawę, która nie trwa dłużej niż tydzień roboczy, powinniśmy rozpocząć w dniu pozwalającym na uniknięcie „przetrzymania” pojazdu w warsztacie przez weekend, dni wolne od pracy, co w sposób nieuzasadniony wydłużyłoby czas trwania najmu pojazdu zastępczego.
Wyjątki!
Dłuższy czas najmu może być uzasadniony, np. gdy podczas rozpoczęcia naprawy konieczne okażą się dodatkowe oględziny ze strony rzeczoznawcy zakładu ubezpieczeń, czy też niezbędne jest cieniowanie sąsiadujących elementów. Natomiast to czy dana okoliczność jest uzasadniona i powinna zostać uznana przez zakład ubezpieczeń jako prawidłowe postępowanie zależy bardzo często od doświadczenia i wiedzy sporządzającego odwołanie.
Co jeśli pojazd po szkodzie nie nadaje się do dalszej jazdy - auto zastępcze?
Drugą sytuację – gdy pojazd po kolizji nie nadaje się do dalszego poruszania się po drogach publicznych, na przykład z powodu zbitej lampy, ostrych elementów uszkodzonego zderzaka czy pękniętej szyby – należy podzielić na trzy odrębne przypadki:
1) pojazd nie nadaje się do jazdy po drogach publicznych, ale przywrócenie jego jezdności jest stosunkowo tanie, np. wymiana wkładu lusterka za 300 zł,
2) pojazd nie nadaje się do jazdy po drogach publicznych, a przywrócenie jego jezdności stanowi sporą część wartości rynkowej pojazdu, a mówiąc ogólnie jest kosztowne,
3) pojazd nie nadaje się do jazdy i zachodzi przypadek szkody całkowitej.
1. Naprawa jest szybka i tania
Poszkodowany, dążąc do minimalizacji rozmiaru szkody oraz współdziałania wierzyciela z dłużnikiem powinien niezwłocznie przywrócić jezdność uszkodzonemu pojazdowi i zakończyć najem pojazdu zastępczego – do czasu zorganizowania pozostałej części naprawy w warsztacie zgodnie z zasadami powyżej.
2. Naprawa jest kosztowna i przekraczająca możliwości poszkodowanego
Drugi przypadek rodzi pewne trudności, albowiem w dużej mierze odnosi się do stanu materialnego poszkodowanego, który coraz częściej sądy postrzegają jako element podlegający sprawdzeniu, choć obecnie jest to rozstrzygane rozbieżnie. Jak wiemy, dla jednego 3 000 zł na wymianę szyby czołowej w nowszym samochodzie to nie jest duży wydatek, a dla drugiego, który np. wszystkie oszczędności właśnie zainwestował, nie będzie możliwe do zrealizowania.
W tym drugim przypadku, najczęściej pojazd zastępczy przysługiwać będzie od dnia szkody, tj. od dnia, w którym pojazd stał się niezdatny do dalszej jazdy, do dnia jego naprawy, ale ponownie, przy uwzględnieniu, że poszkodowany, jego pełnomocnik oraz warsztat działali niezwłocznie, minimalizując rozmiar szkody.
Uwaga!
Działania bądź zaniechania pełnomocnika, warsztatu obciążają bezpośrednio poszkodowanego, na rzecz którego działają. Może zdarzyć się tak, że warsztatowi nie będzie się śpieszyło z naprawą, albo zapomną zamówić jakiejś części, przez co naprawa opóźni się o tydzień, a w takim wypadku zakład ubezpieczeń nie uzna tego tygodnia najmu pojazdu zastępczego i w najgorszym wypadku poszkodowany będzie musiał go pokryć z własnych środków.
3. Szkoda całkowita – jak długo przysługuje auto zastępcze i jaki jest uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego?
W trzecim przypadku podejście zakładów ubezpieczeń oraz sądów jest różne. Pojazd zastępczy w takim przypadku przeważnie przysługuje od dnia szkody do dnia otrzymania wyliczenia szkody jako całkowitej, po tej dacie poszkodowany powinien albo sprzedać wrak oferentowi, albo samodzielnie znaleźć chętnego na wrak. Podejście zakładów ubezpieczeń jest różne, przeważają dwa podejścia co do uzasadnionego wyliczenia czasu najmu pojazdu zastępczego:
1) do dnia wypłaty odszkodowania plus dodatkowe 7 dni na sprzedaż wraku i zakup nowego pojazdu (w miejsce uszkodzonego),
2) do dnia wyliczenia szkody jako całkowitej plus 7 dodatkowych dni na sprzedaż wraku i zakup nowego pojazdu (w miejsce uszkodzonego).
Ważne!
Należy pamiętać o obowiązkach minimalizacji rozmiaru szkody oraz współdziałania wierzyciela z dłużnikiem, np. w sytuacji zwłoki w zgłoszeniu szkody o 7 dni, można spotkać się z ograniczeniem refundacji zwrotu kosztów pojazdu zastępczego nawet o 7 dni z uwagi na rażące naruszenie ww. obowiązków. W orzecznictwie dominuje pogląd, że w obecnych czasach zgłoszenie szkody telefonicznie, internetowo jest tak proste i mało wymagające umiejętnościowo i czasowo, że poszkodowany powinien działać niezwłocznie w tym zakresie, tj. najpóźniej 1-2 dni od dnia wystąpienia szkody. Oczywiście istnieją sytuacje wyjątkowe, jak np. okres świąteczny, noworoczny – w których doświadczenie, odpowiednia wiedza oraz właściwa argumentacja mogą wpłynąć na zmianę decyzji ubezpieczyciela i umożliwić uzyskanie pełnej refundacji odszkodowania.
Jeżeli dzięki prawidłowemu, kompletnemu zgłoszeniu szkody chcesz przyśpieszyć cały proces jej likwidacji to odsyłam do mojego artykułu, w którym opisuję najistotniej kwestie – Zgłoszenie szkody ubezpieczeniowej.
Orzecznictwo przez wiele lat wypracowało dodatkowe przesłanki, okoliczności, które pozwalają na otrzymanie refundacji za pojazd zastępczy za jeszcze dłuższy okres.
Wiedza, doświadczenie i prawidłowa argumentacja pozwalają dodatkowo wydłużyć ten okres.
Obowiązek minimalizacji szkody – jak wpływa na najem pojazdu?
Zgodnie z polskim prawem, poszkodowany ma obowiązek:
• zgłosić szkodę niezwłocznie, najlepiej w ciągu 1–2 dni od zdarzenia,
• współdziałać z zakładem ubezpieczeń, np. przesyłając oświadczenie, zdjęcia z miejsca zdarzenia, informując o interweniującej jednostce policji,
• unikać przedłużania najmu bez uzasadnienia, np. niepotrzebne oczekiwanie na rozpoczęcie naprawy w konkretnym warsztacie, opóźnienie w zamówieniu części.
Zaniechanie tych obowiązków może skutkować odmową zwrotu kosztów najmu przez ubezpieczyciela w całości.
Rekomendacje KNF – czy mają znaczenie?
Od 1 listopada 2022 r. obowiązują rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), które odnoszą się również do najmu pojazdów zastępczych. Choć nie mają one mocy obowiązującego prawa, wyznaczają standardy dla zakładów ubezpieczeń i mogą pomóc w skutecznym dochodzeniu roszczeń.
Ubezpieczyciel odmówił zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego?
Potrzebujesz pomocy prawnej?
Jeśli ubezpieczyciel odmówił pokrycia kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w części bądź całości lub nie wiesz, czy przysługuje Ci prawo do wynajęcia pojazdu zastępczego – skontaktuj się z moją Kancelarią Prawną. Przeanalizuję Twoją sprawę i pomogę w uzyskaniu należnego odszkodowania.
Jeżeli na obecnym etapie chcesz dowiedzieć się więcej na temat wypłaty odszkodowania to zapraszam do zapoznania się z moim poprzednim wpisem, w którym odpowiadam na najczęściej zadawane pytania.